Γιατί ένα 2χρονο παιδί βγάζει επιθετικότητα;

 "Ξαφνικά και ενώ παίζει σαν αγγελούδι στην παιδική χαρά, σηκώνει το χέρι και ρίχνει μια γροθιά στη μύτη ενός άλλου παιδιού". Όσο κι αν σοκάρει αυτή η εικόνα τους γονείς η επιθετικότητα είναι μέρος της ανάπτυξης του παιδιού.
Η δυσκολία στη λεκτική επικοινωνία, η παρορμητικότητα και η άσβεστη επιθυμία να γίνουν ανεξάρτητα οδηγούν τα παιδιά αυτής ηλικίας, τους τέλειους υποψήφιους για να εκφράζονται με επιθετικότητα.

Ως ένα βαθμό το δάγκωμα ή χτύπημα είναι αναμενόμενα αφού τα δίχρονα είναι απολύτως επικεντρωμένα στο “εγώ” τους. Σε λίγο μεγαλύτερη ηλικία, τα προνήπια μπορεί να αρπάζουν παιχνίδια από τα άλλα παιδιά, να χτυπούν, να κλωτσούν, να φτύνουν ή να τσιρίζουν. Μερικές φορές είναι το αποτέλεσμα φόβου, αν αισθανθεί “απειλή”. Άλλα αίτια μπορεί να σχετίζονται με απογοήτευση ή πίεση.
Τα παιδιά μαθαίνουν πολλά καινούργια πράγματα καθημερινά και θέλουν να τα καταφέρουν όλα μόνα τους. Αφήνουν το σπίτι και πηγαίνουν στο σχολείο για πρώτη φορά και βιώνουν πρωτόγνωρες εμπειρίες και προκλήσεις. Αν αισθάνονται παραμελημένα η κατάσταση επιδεινώνεται.

Κάποιες φορές, η επιθετικότητα αυξάνεται όταν το παιδί είναι κουρασμένο ή πεινασμένο και επειδή δεν ξέρει πως να αντιμετωπίσει αυτή την ανάγκη γίνεται επιθετικό. Τα ο ενθαρρυντικό είναι ότι το παιδί τελικά ξεπερνά την επιθετικότητα όσο μαθαίνει πώς να χρησιμοποιεί τον λόγο αντί της γροθιάς στην επίλυση προβλημάτων και όσο βλέπει πόσο καλύτερα αποτελέσματα φέρνει η συζήτηση από το ξύλο.

Αυτή η συμπεριφορά είναι λογικό να σας φέρνει σε δύσκολη θέση και να σας ανησυχεί και σίγουρα πειράζει να χτυπάει τα άλλα παιδιά. Πρέπει σε κάθε περίπτωση να εξηγούμε στο παιδί ότι η επιθετική συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή και να του δείχνουμε άλλους τρόπους να εκφράσει τα συναισθήματα του ώστε να αποκτήσει αυτοέλεγχο και να συμβιώνει με τους άλλους.

Να τι μπορούμε να κάνουμε:

1. ΑΝΤΙΔΡΩ ΑΜΕΣΑ- ΓΡΗΓΟΡΑ
Αμέσως μετά την επιθετική συμπεριφορά απομακρύνω το παιδί από το σημείο για λίγα λεπτά ανάλογα με την ηλικία, ώστε να συνδέσει τη συμπεριφορά με τη συνέπεια (δαγκώνω- χάνω τη διασκέδαση). Σε ένα προνήπιο εξηγώ αμέσως ότι αυτό που έκανε, η πράξη του, ήταν λανθασμένη με ήρεμη φωνή και χωρίς να χαρακτηρίζουμε το παιδί “ είσαι άτακτος, απαράδεκτος, απρόσεκτος κλπ”. Διαφορετικά του μαθαίνουμε με το παράδειγμά μας ότι η λεκτική και σωματική βία είναι αποδεκτά όταν είμαστε θυμωμένοι! Διατηρήστε την ψυχραιμία σας.

2. ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΜΙΑ ΣΤΑΘΕΡΗ ΓΡΑΜΜΗ
Όσο είναι δυνατό αποκριθείτε στην επιθετική συμπεριφορά του παιδιού σας με τον ίδιο τρόπο κάθε φορά. Όσο πιο προβλέψιμο για το παιδί σας γίνεται, τόσο πιο γρήγορα θα καταφέρετε να οργανώσετε στο μυαλό του την συσχέτιση δράσης- αποτελέσματος που είναι το 1ο βήμα για τον αυτοέλεγχο της συμπεριφοράς.

3. ΣΥΖΗΤΗΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
Αφού απομακρύνετε το παιδί και ηρεμήσει λίγο, συζητήστε αυτό που συνέβη ήρεμα και ευγενικά. Εξηγείστε ότι είναι φυσικό να θυμώνουμε κάποιες φορές αλλά δεν επιτρέπεται να χτυπάμε, να κλωτσάμε, να δαγκώνουμε κλπ. Ρωτήστε και βοηθήστε το παιδί να καταλάβει τι το οδήγησε στη συμπεριφορά. Βοηθήστε το παιδί να βρεί άλλους τρόπους έκφρασης του θυμού του. Π.χ να ζητήσει βοήθεια από έναν μεγάλο ή απλά να πει στον φίλο του χωρίς φωνές ότι νευρίασε που του πήρε το μολύβι. Στα μεγαλύτερα παιδάκια μπορούμε να προτρέψουμε να δείξουν πόσο θυμωμένα είναι κλωτσώντας δυνατά τη μπάλα ή χτυπώντας ένα μαξιλάρι. Μπορούμε επίσης να τους μάθουμε πώς να φεύγουν από εκνευριστικές καταστάσεις και ανθρώπους μέχρι να βρουν ένα καλύτερο τρόπο να τα αντιμετωπίσουν.
Μπορείτε ακόμη να βοηθήσετε το παιδί να κατανοήσει τα συναισθήματα του και να δαμάζει τον θυμό του χρησιμοποιώντας σχετικά βιβλία για παιδιά.

4. ΜΑΘΕΤΕ ΤΟΥ ΝΑ ΛΕΕΙ ΣΥΓΝΩΜΗ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΕΤΑΙ ΜΕ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ.
Βεβαιωθείτε ότι καταλαβαίνει ότι πρέπει να ζητήσει “ συγγνώμη” ακόμη κι αν χρειαστεί να το πάρετε από το χέρι και να το προφέρετε εσείς στη θέση του. Αρχικά η συγγνώμη φαίνεται ανειλικρινής, αλλά σιγά σιγά μαθαίνει το μάθημα του.
Εάν με την επιθετικότητα του καταστρέψει την ιδιοκτησία κάποιου άλλου π.χ να βοηθήσει να κολλήσει το παιχνίδι που έσπασε ή να βοηθήσει να καθαρίσει το φαγητ’ο που έριξε. Μην το παρουσιάζετε σαν τιμωρία αλλά σαν φυσική συνέπεια μιας επιθετικής συμπεριφοράς. Καθένας πρέπει να μαζεύει ότι σπάει.

5. ΑΝΤΑΜΕΙΨΤΕ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Πιάστε στιγμές που συμπεριφέρεται σωστά ( ρωτά αν μπορεί να παίξει με κάτι, ή περιμένει τη σειρά του ή μοιράζεται ένα παιχνίδι) και παινέψτε τον γενναιόδωρα “ ήσουν πραγματικά πολύ υπομονετικός που περίμενες τη σειρά σου” και θα ανακαλύψει σύντομα πόση δύναμη κρύβει η ευγένεια. Προσπαθήστε να είστε συγκεκριμένοι στην επιβράβευση. “ Μοιράστηκες πολύ σωστά τα τουβλάκια σου με τον Γιωργάκη σήμερα. Αυτό ήταν πολύ ευγενικό εκ μέρους σου” για να ξέρει ακριβώς τι κάνει σωστά.

6. ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΕ ΤΗΝ TV.
Πολλά παιδικά προγράμματα και κινούμενα σχέδια βομβαρδίζουν με φωνές, απειλές και χτυπήματα το παιδικό μυαλό. Προσπαθήστε να παρακολουθήσετε μαζί με το παιδί όταν κάτι προβληθεί που δεν εγκρίνετε συζητήστε με το παιδί.” Είδες που χτύπησε τη φίλη της για να πάρει αυτό που ήθελε;” Αυτό πρέπει να τονίσετε. “ Αυτή η πράξη δεν ήταν σωστή, έτσι δεν είναι;” Προσφέρετε την ευκαιρία να παίξει ελεύθερα και να κάψει την ενέργεια του και να εκτονωθεί.

7. ΖΗΤΗΣΤΕ ΒΟΗΘΕΙΑ
Μερικές φορές η επιθετικότητα ενός παιδιού απαιτεί την παρέμβαση ειδικού. Αν αισθάνεστε ότι το παιδί εκφράζεται τον περισσότερο χρόνο επιθετικά και διαρκώς ενοχλεί ή φοβίζει τα άλλα παιδιά και οι προσπάθειες σας να κάμψουν τη συμπεριφορά δεν φέρνουν αποτελέσματα, μιλήστε με τον παιδίατρό σας. Μπορείτε μαζί να βρείτε τι προκαλεί τη συμπεριφορά και αν χρειάζεται η συμβολή ψυχολόγου. Αναζητήστε την αν μπορείτε να μοιραστείτε το βάρος με έναν ειδικό. ‘Ετσι θα θυμηθείτε, το παιδί είναι ακόμη μικρό. Θα χρειαστεί προσεκτική καθοδήγηση και πολλή υπομονή.
Σε κάποια παιδία η επιθετικότητα ξεφεύγει, είναι πολύ συχνή και σοβαρή, επηρεάζει τη λειτουργία του σχολείου και της οικογένειας. Μερικές φορές μια μαθησιακή δυσκολία ή διαταραχή συμπεριφοράς μπορεί να κρύβεται πίσω από τον θυμό ή την απογοήτευση. Άλλες φορές σχετίζεται με οικογενειακές ή συναισθηματικές δυσκολίες.

Θυμηθείτε, το παιδί είναι ακόμη μικρό. Θα χρειαστεί προσεκτική καθοδήγηση και πολλή υπομονή!!!

Κρίστυ Καραγιαννίδου Τζίμα
Παιδίατρος